با سلام خدمت همراهان همیشگی سایت فرا ورزش
معلولیت نابینایی و کم بینایی
افراد نابینا فقط افرادی نیستند که از نظر عملکرد هیچگونه توانایی دیدن نداشته باشند، بلکه آن دسته از صدمهدیدگان بینایی نیز نابینا به حساب میآیند که قادر نباشند خطوط معمولی را بخوانند و بنویسند و در محیطهای ناآشنا، بدون کمک دیگران یا کمکهای تکنیکی به طور مطمئن حرکت کنند.
اختلال بینایی اصطلاحی پذیرفته شده است که به همه سطوح کاستی بینایی اشاره دارد. این اختلال معادل با نابینایی نیست. کاهش بینایی میتواند انجام برخی کارها را مشکل یا غیرممکن سازد. حتی آنها که نابینا پنداشته میشوند، اغلب میتوانند بین روشنایی و تاریکی را تشخیص دهند. اختلال بینایی عبارت است از بدکاری چشم یا عصب بینایی که مانع دید طبیعی فرد شود. فردی که دارای اختلال بینایی است، رشد نابهنجار، بیماری یا آسیبی دارد که در عمل توانایی چشمها را کاهش میدهد. نابینا و نابینایی به گونه های مختلفی تعریف شده است. هر یک از این تعاریف بر مبنای هدف خاصی است. برای مثال تعریف قانونی برای این منظور به کار می رود تا معلوم شود شخص مشمول امتیازاتی که قانون برای افراد نابینا معین کرده است میشود یا خیر؟. به طور کلی کودکان با آسیب بینایی به دو گروه اصلس تقسیم می شوند: نابینایان و کم بینایان. تیلور تعریف آموزشی از نابینایی و کم بینایی ارائه داد و بیان کرد که افرادی که میزان بینایی آنها اجازه استفاده از خطوط نوشتاری را برای مقاصد آموزشی به آنها نمیدهد و از بریل، حس لامسه و وسایل کمک شنیداری استفاده میکنند، نابینا خوانده می شوند. همچنین افرادی کم بینا کسانی هستند که در امر آموزش از باقی مانده بینایی خود و از کتابهایی با خطوط درشت یا وسایلی که خطوط را بزرگ نمایی میکنند، استفاده میکنند.
مرزبندی ورزشی نابینایان بر اساس تقسیم بندی انجمن بین المللی ورزشهای نابینایان
طبق مقررات این انجمن، بین نابینایان و کم بینایان هیچ تفاوتی نیست و برای هر دو گروه کلمه انگلیسی Blind مورد استفاده قرار میگیرد. طبقه بندی ورزشی نابینایان باتوجه به شدت و ضایع بینایی و درجه توانایی دید آنها انجام میشود. این کلاس بندی نیز براساس معیارهای بینایی سنجی صورت میگیرد. براساس تقسیم بندی سازمان IBSA نابینایان در سه کلاس طبقه بندی میشوند.
کلاس B1 (نابینایی مطلق): توانایی ادراک نور را در هر دو چشم نداشته و یا درک بسیار ضعیفی از نور دارند ولی قادر به تشخیص اشیا نیستند.
کلاس B2 (کم بینایی در حد زیاد): توانایی تشخیص اشیا را تا فاصله ۲ متری دارند یعنی دقت دید دارند این درحالی است که شخص با بینایی طبیعی میتواند تا فاصله ۶۰ متری را به وضوح ببیند. همچنین میدان دیدشان کمتر از ۵ درجه است.
کلاسB3 (کم بینایی در حد متوسط): آنها میتوانند اشیا را در فواصل ۲ تا ۶ متری ببینند و دقت دید آنها از تا بوده و یا به عبارت دیگر میدان دید ۵ تا ۲۰ درجه دارند.
شیوع
طبق آماری که سازمان بهداشت جهانی در روز جهانی نابینایان در سال ۲۰۰۷ اعلام کرد، حدود ۴۵ میلیون نفر در جهان نابینا هستند که ۹۰ درصد آنها در کشورهای در حال توسعه زندگی میکنند و تقریبا ۱۸۰ میلیون نفر نیز مشکلات بینایی دارند. همچنین هشدار داد که انتظار میرود این آمار با توجه به رشد جمعیت و بالارفتن سن این جمعیت تا سال ۲۰۲۰ میلادی به دو برابر برسد. از بین انواع معلولیتها، معلولیت بینایی به تنهایی آمار معلولیتها را به خود اختصاص داده و دارای بالاترین نرخ شیوع می باشد که ۹% موارد مادرزادی، ۱۸٫۴% به علت آسیب دیدگی فیزیکی، ۳٫۵% ناشی از بیماری های عفونی، ۳۵٫۲% به علت بیماری های غیرعفونی، ۲۳% در نتیجه کهولت و پیری و ۱۰٫۹% به علل نامشخص می باشند. از میان ۱٫۴۰۰٫۰۰۰ نفر معلول جسمی در ایران حدود ۴۳ هزار نفر معلول نابینا با شیوع هفت در هزار کمتر از شیوع جهانی آن یعنی ۷٫۸ در هزار در کشور وجود دارد.
علل و عوامل
علل اصلی و عمده آسیب بینایی شامل بیماریهای عفونی، تصادفات، ضربهها، مسمومیتها، غدهها، بیماریهای عمومی، بیماریهای دوران بارداری و عوامل ارثی است. وراثت یکی از علتهای بیماریهای چون آب مروارید، تحلیل عصب بینایی و زالی است که تقریبا به طور یکسان در گروههای سنی مختلف مشاهده میشود. عوامل وراثت در مقایسه با عوامل دیگر مانند بیماریها و تصادفات در آسیبهای بینایی از فراوانی بیشتری برخوردار است. گاهی شرایط محیطی ممکن است سبب معلولیتهای بینایی در کودکان شود. برای مثال، سخت شدن پشت عدسی چشم در سال ۱۹۵۰ شایع بود. پس از بررسی معلوم گشت که علت بیش از نیمی از آنها افزایش اکسیژن در دستگاه نگهداری نوزاد پیش رس است. مسئله دیگر شیوع هر هفت الی ده سال سرخک یا سرخچه است که اگر مادران در دوران اولیه بارداری به این بیماری مبتلا شوند، ممکن است نوزادان آنها با ترکیبی از مشکلا بینایی، شنوایی، عقب ماندگی ذهنی و سایر معلولیتها به دنیا آیند.
اهداف اختصاصی ورزش معلولین نابینایی
با توجه به مهمترین خصوصیات فیزیولوژیکی، ذهنی و روانی و اجتماعی معلولان بینایی که بیان شد، اهداف و وظایف اختصاصی ورزش با آنها مشخص میشود. این وظایف و اهداف برای کودکان در سنین قبل مدرسه و کودکان مدرسهای نوجوانان تا افراد بزرگسالی که بعدا نابینا شدهاند نیز صادق است. از جمله به اهداف میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
۱ـ به وجود آوردن شرایط مناسب برای تکامل طبیعی تواناییهای حرکتیـروانی کودکان در سنین قبل از مدرسه
۲_ پشتیبانی از روند تکاملی کودک از طریق در اختیار گذاشتن فضاهای حرکتی مناسب و وسایل بازی مخصوص
۳ـ به وجود آوردن شرایطی که در آن کودک معلول نابینا، حداکثر اطمینان را در هنگام انجام حرکات داشته باشد.
۴ـ آموزش آنها در استفادهی بهینه و حداکثر از تواناییهای موجود: استفاده از حواس شنوایی و لامسه به طور مطلوب
۵_انبساط دادن به حرکات و حالات نگهداری حرکات ریتمیک و اقتصادی با استفاده از نرمشهای ریتمیک.
۶ـ افزیش تجربیات حرکتی، استفاده از وسایل، همراه با انجام وظایف تمرینی متنوع و استفاده از وسایل کمکی مختلف
۷ـ کمک به بالا بردن بازدهیها از طریق شرکت دادن آنها در مسابقات ورزشی برای ایجاد انگیزه برای بروز تواناییها.
۸ـ به وجود آوردن موقعیتهایی که در آنها رفتار اجتماعی تمرین شود، وظایف دو نفره و گروهی از قبیل انجام ورزشهایی از قبیل قایق سواری، دوچرخه سواری، جودو، با افراد غیر معلول.
۹ـ آگاه ساختن آنها نسبت به امکاناتشان برای شرکت در فعالیتهای ورزشی و توضیح درباره اهمیت رشته ورزشی
۱۰- آموزش حرکات ابتدایی مثل راه رفتن، پریدن، دویدن و غیره به عنوان شرط اولیه برای فراگیری مهارتهای حرکتی.
منابع
اهداف اختصاصی ورزش معلولین نابینایی
با توجه به مهمترین خصوصیات فیزیولوژیکی، ذهنی و روانی و اجتماعی معلولان بینایی که بیان شد، اهداف و وظایف اختصاصی ورزش با آنها مشخص میشود. این وظایف و اهداف برای کودکان در سنین قبل مدرسه و کودکان مدرسهای نوجوانان تا افراد بزرگسالی که بعدا نابینا شدهاند نیز صادق است. از جمله به اهداف میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
۱ـ به وجود آوردن شرایط مناسب برای تکامل طبیعی تواناییهای حرکتیـروانی کودکان در سنین قبل از مدرسه
۲_ پشتیبانی از روند تکاملی کودک از طریق در اختیار گذاشتن فضاهای حرکتی مناسب و وسایل بازی مخصوص
۳ـ به وجود آوردن شرایطی که در آن کودک معلول نابینا، حداکثر اطمینان را در هنگام انجام حرکات داشته باشد.
۴ـ آموزش آنها در استفادهی بهینه و حداکثر از تواناییهای موجود: استفاده از حواس شنوایی و لامسه به طور مطلوب
۵_انبساط دادن به حرکات و حالات نگهداری حرکات ریتمیک و اقتصادی با استفاده از نرمشهای ریتمیک.
۶ـ افزیش تجربیات حرکتی، استفاده از وسایل، همراه با انجام وظایف تمرینی متنوع و استفاده از وسایل کمکی مختلف
۷ـ کمک به بالا بردن بازدهیها از طریق شرکت دادن آنها در مسابقات ورزشی برای ایجاد انگیزه برای بروز تواناییها.
۸ـ به وجود آوردن موقعیتهایی که در آنها رفتار اجتماعی تمرین شود، وظایف دو نفره و گروهی از قبیل انجام ورزشهایی از قبیل قایق سواری، دوچرخه سواری، جودو، با افراد غیر معلول.
۹ـ آگاه ساختن آنها نسبت به امکاناتشان برای شرکت در فعالیتهای ورزشی و توضیح درباره اهمیت رشته ورزشی
۱۰- آموزش حرکات ابتدایی مثل راه رفتن، پریدن، دویدن و غیره به عنوان شرط اولیه برای فراگیری مهارتهای حرکتی.
این بخش ادامه دارد: در پست های بعدی با اهمیت بینایی در ورزش و تعادل و مکانیسم بینایی در حفظ تعادل و پیامدهای نابینایی و کم بینایی در حفظ تعادل بدن آشنا خواهیم شد.
منابع
- Mohammad Kazem. Physical Suffering Report for the Research Project “The Level of Community Needs for Welfare Services”, . Physical Disorders in Iran 1998.
- Thigpen CA, Padua DA, Michener LA, Guskiewicz K, Giuliani C, Keener JD, et al. Head and shoulder posture affect scapular mechanics and muscle activity in overhead tasks. Journal of Electromyography and kinesiology. 2010;20(4):701-9.
- Woldeyes A, Adamu Y. Gender differences in adult blindness and low vision, Central Ethiopia. Ethiopian medical journal. 2008;46(3):211-8.
- Majid. JF. Leisure Management in recreational sports. . Tehran University Press. 2008.